Nadwrażliwość zębiny: przyczyny i mechanizmy

Obraz odsłoniętych kanalików zębinowych ze skaningowego mikroskopu elektronowego

Ocena przyczyn nadwrażliwości zębiny

Nadwrażliwość zębiny to częsty problem stomatologiczny, który może rozwijać się z czasem. Przyjrzymy się bliżej etiologii nadwrażliwości zębiny oraz najbardziej rozpowszechnionej teorii jej powstawania.

Teoria hydrodynamiczna nadwrażliwości zębiny

Obecnie najszerzej akceptowaną teorią powstawania nadwrażliwości zębiny jest teoria hydrodynamiczna Brännströma:^1–4

Nadwrażliwość zębiny pojawia się wówczas, gdy odsłonięte zostaną kanaliki występujące w zębinie, (co najczęściej jest) spowodowane recesją dziąseł lub zużyciem szkliwa
Po odsłonięciu tych kanalików mogą one wchodzić w kontakt z bodźcami, które mogą indukować ruch płynu w kanalikach
Taki ruch może stymulować nerwy w miazdze zęba, co może wywoływać krótki, ostry ból

Ekspozycja zębiny
W jaki sposób ulegają odsłonięciu kanaliki zębinowe

Kanaliki zębinowe ulegają odsłonięciu w wyniku recesji dziąseł, z powodu:^3,5

Chorób tkanek okołozębowych

Nadmiernie energicznej techniki szczotkowania zębów

Zużycie szkliwa powoduje odsłonięcie kanalików zębinowych w jednym lub więcej spośród następujących mechanizmów:⁶

Erozja, często powodowana przez substancje kwasowe lub refluks przełykowy

Ścieranie, tzn. utrata szkliwa i zębiny wskutek nadmiernego szczotkowania zębów i/lub innych nawyków

Ubytek (rzadko) spowodowany przez zgrzytanie zębami
Czynniki wyzwalające

Czynniki wyzwalające nadwrażliwość zębiny

Odsłonięcie kanalików zębinowych pozwala na przemieszczanie się płynu w tych kanalikach, co może być powodowane przez wiele rodzajów bodźców.^3,4

1. Bodźce termiczne

Zimno (częściej), ciepło

2. Bodźce dotykowe

Szczotkowanie zębów

3. Bodźce osmotyczne

Słodkie pokarmy i napoje
Stymulacja nerwów

Stymulacja nerwów i ból

Opracowano teorię, że nagły ruch płynu w kanalikach zębinowych wywołany bodźcami zewnętrznymi może stymulować nerwy w obrębie miazgi zęba, powodując ból.⁴