Dentin Aşırı Hassasiyeti: Nedenler ve Mekanizmalar

Açığa çıkmış dentin tübüllerinin taramalı elektron mikroskobuyla elde edilen görüntüsü

Dentin aşırı hassasiyetinin nedenlerinin saptanması

Dentin aşırı hassasiyeti zaman içinde gelişebilen yaygın bir diş problemidir. Burada dentin aşırı hassasiyetinin etiyolojisine ve nasıl ortaya çıktığına ilişkin en yaygın kabul gören teoriye daha yakından bakıyoruz.

Dentin aşırı hassasiyetinin hidrodinamik teorisi

Brännström’ün hidrodinamik teorisi dentin aşırı hassasiyetinin nasıl geliştiğine dair günümüzde en yaygın kabul gören teoridir:^1–4

Dentin aşırı hassasiyeti dentin içerisinde bulunan tübüller açığa çıktığında ortaya çıkar; tübüllerin açığa çıkması en sık olarak diş eti çekilmesi veya diş minesi aşınmasından kaynaklanır
Açığa çıktıktan sonra bu tübüller uyaranlarla temas edebilirler ve bu temas tübüllerin içinde sıvının hareket etmesine neden olabilir
Bu tip hareket pulpadaki sinirleri tetikleyerek kısa süren, keskin bir ağrıya yol açabilir

Dentinin açığa çıkması
Dentin tübülleri nasıl açığa çıkar?

Dentin tübülleri aşağıdakilere bağlı olarak diş eti çekilmesi sonucunda açığa çıkar:^3,5

Periodontal hastalıklar

Çok sert fırçalama tekniği

Diş minesi aşınması aşağıdaki faktörlerden biri veya daha fazlasıyla dentin tübüllerinin açığa çıkmasına yol açar:⁶

Sıklıkla asitlerden veya özofageal reflüden kaynaklanan erozyon

Abrazyon yani aşırı diş fırçalama ve/veya diğer alışkanlıklar nedeniyle diş minesi ve dentin kaybı

Atrisyon (nadiren); diş gıcırdatmadan kaynaklanır
Tetikleyici faktörler

Dentin aşırı hassasiyetini tetikleyen faktörler

Dentin tübüllerinin açığa çıkması tübüllerin içerisindeki sıvıların hareket etmesine imkan verir ve farklı türde uyaranlarla tetiklenebilir.^3,4

1. Termal uyaranlar

Soğuk (daha muhtemel), sıcak

2. Dokunsal uyaranlar

Diş fırçalama

3. Ozmotik uyaranlar

Şekerli yiyecek ve içecekler
Sinir uyarılması

Sinir uyarılması ve ağrısı

Dış uyaranlara bağlı olarak dentin tübüllerinin içerisindeki sıvının hızlı hareketinin diş pulpasındaki sinirleri uyararak ağrıya yol açabildiği teorisi ileri sürülmektedir.⁴