Soğuk Algınlığı: Tedavi
Soğuk algınlığının tedavisi
Çoğu hastada semptomlar belirli bir şiddetin üzerine çıkmaz ve soğuk algınlığı genellikle komplikasyonsuz şekilde ilerler. Fakat bazı durumlarda soğuk algınlığına, sinüzit; alt solunum yolu hastalığı; astım alevlenmeleri ve akut orta kulak iltihabı gibi komplikasyonlar eşlik edebilir.
Soğuk algınlığının tedavisi semptomların şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterir:
Hafif semptomlar:
Hafif semptomları olan çoğu hasta herhangi bir semptomatik tedaviye ihtiyaç duymaz. Bu tür hastalara, durumlarının kötüleşmesi veya iyileşme için öngörülen sürenin uzaması halinde kontrole gelmeleri söylenmelidir.1,2
Orta derecede ve ağır semptomlar
Semptomatik tedavi soğuk algınlığı yönetiminin temel taşıdır. Orta veya ağır semptomları olan hastalar nazal semptomlar, ateş, ağrı ve öksürük gibi semptomları gidermek için çeşitli ilaçlar kullanabilirler.3
Soğuk algınlığının semptomatik tedavisi
Nazal semptomlar
Nazal semptomların (örn. burun akıntısı, konjesyon ve hapşırma) tedavisi için dekonjestiflerin ve/veya antihistaminlerin pek çok farklı çeşidi mevcuttur. Bunlara tek ürün içeren veya kombine formülasyonlar da dahildir.
Yetişkinlerde dekonjestifler ve/veya antihistaminlerin rahatsız edici nazal semptomlar yaşayan hastalar için en iyi seçenek olduğu kanıtlanmıştır.3
Dekonjestif monoterapi:
Sempatomimetik dekonjestifler oral (örn. psödoefedrin) veya intranazal (örn. oksimetazolin) formülasyonlar şeklinde mevcuttur.3 Bu ilaçlar soğuk algınlığıyla ilişkili burun tıkanıklığında tek başına kullanıldıklarında hafif rahatlama sağlayabilirler.4,5
Ksilometazolin ve Oksimetazolin burun spreylerinin hava yollarının direncini azaltmada etkili oldukları gösterilmiştir.6,7 Diğer topikal vazokonstriktörlerde olduğu gibi, ksilometazolin, uzun süreli ya da aşırı kullanım rebound konjesyona neden olabileceğinden 5 günden uzun süreli kullanılmamalıdır.34
Antihistamin monoterapisi:
Bir Cochrane sistematik çalışması, birinci nesil antihistaminlerin hapşırık ve burun akıntısındaki hafiflemeyle ilişkili olduklarını ancak burun tıkanıklığıyla ilişkili olmadıklarını saptamıştır. Bununla birlikte hastalar yaygın bir istenmeyen etki olarak sedasyon yaşayabilirler.8
Antihistamin/dekonjestif kombinasyonları:
Antihistaminler ve dekonjestifler bir analjezik ile birlikte veya analjezik olmaksızın, genellikle kombine kullanılırlar. Antihistamin ile dekonjestif kombinasyonu, her bir bileşenin tek başına kullanımına kıyasla daha faydalı olabilir. Bu kombinasyonun burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve hapşırığa iyi geldiği saptanmıştır.4
İntranazal ipratropium bromür:
Bir antimuskarinik ajan olan ipratropiumun burun akıntısı ve hapşırık gibi nazal semptomların tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. Bir sistematik incelemede, ipratropium burun spreyinin burun akıntısında plaseboya göre etkili olduğunu fakat burun tıkanıklığında etkili olmadığını ortaya koyan düşük kaliteli kanıtlar bulunmuştur. 9
Ateş ve ağrı
Parasetamol ateş ve/veya ağrı için önerilir. Kanıtlar parasetamolün burun tıkanıklığı ve burun akıntısında faydalı olabileceğini fakat boğaz ağrısı, kırıklık, hapşırık veya öksürükte faydası olmadığını ortaya koymaktadır.10
Parasetamol en sık kullanılan analjezik/antipiretik ajanlardan biridir ve hem yetişkinlerde hem de çocuklarda ağrı ve ateşin yönetiminde pek çok hekim için ilk seçenektir.11
Non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAİİ’ler) ile ilgili bir inceleme, bu ilaçların genel rahatsızlık durumunu azalttığını fakat solunum semptomlarını gidermede faydaları olmadığını saptamıştır.12
Analjezikler tek ajan içeren veya kombine formülasyonlar (dekonjestifler ve/veya antihistaminler ile birlikte) şeklinde olabilmektedir.
Öksürük
Tek ajan içeren veya kombine formülasyonlar (sıklıkla dekonjestifler ve/veya antihistaminler ile birlikte) dahil olmak üzere birçok farklı öksürük baskılayıcı veya ekspektoran vardır.
Antitusif ilaçların, ekspektoranların veya mukolitik ajanların yetişkinlerde veya çocuklarda (özellikle küçük çocuklarda) öksürük insidansını azaltmada kullanımını destekleyen veya çürüten hiçbir kanıt yoktur.13,14 Bununla birlikte Amerikan Göğüs Hastalıkları Hekimleri Akademisi öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının öksürüklerin tedavisinde kullanımını önermemektedir. 15
Kodein veya hidrokodon gibi opioidleri içeren öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları 18 yaşında veya daha küçük çocuklarda kullanılmamalıdır. Çünkü bu hastalarda öksürük için kullanımları halinde riskler (solunumda yavaşlama veya solunum güçlüğü, hatalı/amaç dışı kullanım, istismar, doz aşımı ve ölüm) faydalardan fazladır.16
Hiç tedavi uygulanmamasına, plaseboya veya difenhidramine kıyasla; bal kullanımının, 1-18 yaş arası çocuklarda öksürük semptomlarını daha fazla giderdiği gösterilmiştir. Yalnızca dekstrometorfanın baldan daha etkili olduğu belirtilmiştir. 15,17
Akut ve subakut öksürükte inhale kortikosteroidleri inceleyen bir inceleme, bu ilaçların yetişkinlerde akut solunum yolu enfeksiyonlarında rutin kullanımını önermek için yetersiz kanıt bulunduğunu saptamıştır.18
Topikal bir dekonjestifin oral bir dekonjestife göre avantajları19-26
Burun spreyi hedefe yönelik rahatlamayı hızla ve etkili biçimde sağlayabilir, 19 ancak soğuk algınlığı yaşayan hastaların %52’si bu topikal seçeneği tercih etmemektedir.27
- Çoklu semptomlara yönelik ilaçlar gereksiz maddeler içerebilir (örn. öksürük baskılayıcılar, antihistaminler)28,29 ve kullanıcıları faydası olmayacak ilaçlara maruz bırakabilir.
- Oral dekonjestiflerin topikal dekonjestifler ile aynı hızlı etki başlangıcını sağlama olasılıkları yoktur. Çünkü oral dekonjestiflerin burundaki kan damarlarında etki gösterebilmeleri için önce ince barsaktan sistemik olarak emilmeleri gerekir29
ORAL DEKONJESTİFLER |
Karşılaştırma | TOPİKAL BURUN SPREYİ |
| Sistemik –midede çözünür, kana geçer ve tüm vücutta etki gösterir | ETKİ MEKANİZMASI | Lokal –Soğuk algınlığı semptomlarının kaynağı olan burun mukozasında doğrudan etki gösterir |
| 30 dakikaya kadar sürebilir19 | RAHATLAMANIN BAŞLANGICI | Hemen (2- 5 dakikada)19 |
| 3- 6 saat20-24 | SÜRE | 10 -12 saat19 |
| Uzun süreli kullanımda rinitis medikamentozaya (rebound konjesyon) yol açma olasılığı topikal ajanlara göre daha düşüktür | AVANTAJLAR |
|
|
DEZAVANTAJLAR | Aşırı veya uzun süreli kullanım rinitis medikamentozaya (rebound konjesyon) neden olabilir |
Bebeklerde soğuk algınlığının tedavisi30
-
Bebeklerde soğuk algınlığı nasıl tedavi edilmeli?30
Bebeklerde burun tıkanıklığını tedavi etme yöntemleri
Bebeklerde burun tıkanıklığını tedavi etmek için Türkiye’deki alışkanlıklar, bebeğin yaşı ve konjesyonun ciddiyeti ve nedenine bağlı olarak değişen çeşitli yöntemler mevcuttur; örneğin:30
- İlaçsız spreyler veya damlalar (serum fizyolojik, deniz suyu solüsyonları)
- Anne sütü
- Elle kullanılan burun aspiratörleri
- Ağız pompalı burun aspiratörleri (“Otribebe” tipi)
- Su
- Dekonjestif kremler/merhemler
- İnhalasyonlar
- Pamuklu çubuk
- Kağıt mendiller
- Bazı ciddi burun tıkanıklığı vakaları ilaçlı burun spreyleri gerektirebilir
Çocuklarda doğal ürünlerle tedavi (nazik, kimyasal madde içermeyen ve hiçbir yan etkisi olmayan tedaviler) oldukça yaygın bir uygulamadır.31
Bu tür ürünlerin tercih edilmesinin temel sebepleri şunlardır : 30
- Hızla etki göstermesi
- Kolayca satın alınabilmesi / yaygın erişim
- Anlaşılır dozaj/kullanım talimatları içermesi
- Gece iyi bir uyku için etkili olması
- Kirliliğe yol açmaması
- Çocukta kaygıya yol açmaması
- Güvenilir bir marka/kaynaktan gelmesi
- Çocuğun spesifik semptomları için uygun olması
- Burun kanallarını kurutmaması
- Burunda tahriş veya kızarıklığa neden olmaması
- Alerjiye yol açmaması
Otribebe burun bakımı, deniz suyu içeren bir solüsyonun (mukusu sıvılaştırmak için) bir nazal aspiratörle (burun salgılarını uzaklaştırmak için) birlikte kullanımını içerir. 30
Soğuk algınlığını önlemek için tavsiyeler 32,33
Soğuk algınlığının başkalarına bulaşması aşağıdakileri içeren fiziksel önlemlerle sınırlanabilir :
- El yıkama
- Öksürürken ve hapşırırken ağız ve burnun kapatılması
- Burun sekresyonlarını barındıran kağıt mendillerin dikkatle atılması
- İşe veya okula gitmemek
Otrivine, bebekler; çocuklar ve yetişkinler için hem ilaçlı hem de ilaçsız seçeneklerle farklı tüketici ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geliştirilmiştir ve hızlı ve uzun süren rahatlama sağlar19
Otrivine ürün portföyü
Otrivine ürün portföyünün hastalarınıza nasıl yardımcı olabileceğini keşfedin.
